Βιολογία Γενικής Παιδείας Β' Λυκείου - Ας Ερευνήσουμε, σελ. 41, Ερ. 2

ΑΣ ΕΡΕΥΝΗΣΟΥΜΕ, σελ. 41, σχολικό βιβλίο, ερ. 2:

Ετοίμασε μόνος ή σε συνεργασία με άλλους συμμαθητές σου ένα άρθρο για την τοπική εφημερίδα σχετικό με τη χοληστερόλη (χοληστερίνη). Θα πρέπει μ' αυτό να ενημερώνετε με απλό τρόπο, και παράλληλα με επιστημονική ακρίβεια, για το είδος του μορίου αυτού και το ρόλο του στη λειτουργία του κυττάρου και γενικότερα του οργανισμού. Ποια είναι η σχέση του μορίου αυτού με την αρτηριοσκλήρυνση, τα καρδιακά και τα εγκεφαλικά επεισόδια, την παρεμπόδιση της κυκλοφορίας στα άκρα; Πώς μπορεί να εμπλέκεται η υψηλή αρτηριακή πίεση με τα παραπάνω φαινόμενα; Θα ήταν επίσης ενδιαφέρον να διερευνήσετε, αξιοποιώντας ως πηγές πληροφόρησης τις υπηρεσίες υγείας και ειδικούς επιστήμονες της περιοχής σας, το ποσοστό των ατόμων με σχετικά προβλήματα και τη σχέση του τρόπου ζωής τους (είδος διατροφής, κάπνισμα, σωματική άσκηση κ.ά.) με την εμφάνιση των παραπάνω προβλημάτων.

Χοληστερίνη. Ακούμε συνεχώς για την χοληστερίνη. Μα τι είναι επιτέλους, η χοληστερίνη;

      Η χοληστερίνη είναι ένα λιπίδιο, ένα μόριο λίπους, το οποίο παράγεται στο συκώτι μας. Το κανονικό της όνομα είναι χοληστερόλη(αν και συνηθίζεται να το λέμε χοληστερίνη) και παίζει σημαντικό ρόλο στον ανθρώπινο οργανισμό, αν και είναι εύκολο στις μέρες μας τελικά, να κάνει ζημιά. Η χοληστερόλη είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό συστατικό για τις κυτταρικές μεμβράνες των ζωικών κυττάρων, για αυτό και είναι απαραίτητο στους οργανισμούς. Επίσης, είναι απαραίτητη για την λειτουργία του νευρικού συστήματος, γυναικείων και ανδρικών ορμόνων, χρησιμεύει και σαν καύσιμο για τον καρδιακό μυ κ.ά.πολλά.

      Μία άλλη ιδιότητα της χοληστερόλης, είναι η επικάλυψη βλαβών στις αρτηρίες μας, όταν αυτές παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα. Η χοληστερίνη επικάθεται πάνω στις ρωγμές στα αιμοφόρα μας αγγεία, δημιουργώντας μία αθηρωματική πλάκα. Τώρα, οι βλάβες αυτές, στα αιμοφόρα αγγεία, προκαλούνται από μεγάλη έλλειψη βιταμίνης C. Με την έλλειψη αυτή, οι αρτηρίες «σπάνε» και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη παραγωγή χοληστερίνης για την κάλυψη των βλαβών. Έτσι, όταν ο οργανισμός παράγει μεγάλη ποσότητα χοληστερίνης, πολλές φορές περισσεύει, ή περιορίζει την διατομή των αγγείων με αποτέλεσμα να μειώνεται ή και πολλές φορές να διακόπτεται εντελώς η ροή του αίματος! Αυτό καλείται αρτηριοσκλήρυνση, όταν δηλαδή το στρώμα της αθηρωματικής πλάκας είναι αρκετά μεγάλο που περιορίζει την κυκλοφορία του αίματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη προσπάθεια από την καρδιά για να καταφέρει να στείλει σε όλο το σώμα αίμα, για να οξυγονώνει τον εγκέφαλο αλλά και για να διατηρήσει την απαραίτητη ποσότητα αίματος σε όλο το σώμα. Έτσι, από την μεγάλη προσπάθεια και λόγω πιθανής αρτηριοσκλήρυνσης και σε αρτηρίες της καρδιάς, δημιουργείται ρήξη στεφανιαίων αρτηριών(οι αρτηρίες που θρέφουν την καρδιά) με αποτέλεσμα να προκαλείται καρδιακό επεισόδιο. Όσον αφορά και το εγκεφαλικό επεισόδιο, αυτό προκαλείται είτε από έλλειψη σωστής οξυγόνωσης του εγκεφάλου, είτε από ρήξη πάλι κάποιων εγκεφαλικών αρτηριών.

     

      -Ας ανοίξουμε και μια παρένθεση! Τι σχέση μπορεί να έχει η υπέρταση, δηλαδή η υψηλή πίεση με την χοληστερίνη;

      Από τη στιγμή που η χοληστερίνη, στις αρνητικές συνέπειές της, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις αρτηρίες μας, όταν ένας άνθρωπος πάσχει από υπέρταση, προφανώς θα πρέπει να ανησυχεί.

      Η υπέρταση δεν έχει κάποια σίγουρα αίτια. Σε γενικές γραμμές αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς και κληρονομικούς λόγους. Είναι πολύ συχνή στις κοινωνίες του 21^ου αιώνα και αντιμετωπίζεται. Όταν όμως συνδυάζεται με αρτηριοσκλήρυνση, τότε καλό θα ήταν να προσέχουμε. Διότι πολύ απλά, αν κάποιος έχει υπέρταση, δηλαδή μεγάλη και γρήγορη κυκλοφορία του αίματος, και παράλληλα περιορισμένο χώρο ελεύθερο στις αρτηρίες τους για να περνά το αίμα, τότε πολύ πιο εύκολα μπορεί να παρουσιάσει εγκεφαλικά ή κυρίως καρδιακά επεισόδια καθώς η καρδιά του θα καταβάλει την τριπλάσια προσπάθεια από το συνηθισμένο για να μπορέσει να στείλει το αίμα σε κάθε σημείο του σώματός μας. –Εδώ, κλείνουμε την παρένθεση.

      Και κάτι τελευταίο. Εάν κάποιος έχει υψηλή χοληστερίνη, μπορεί να την μειώσει καταρχάς αναπληρώνοντας την έλλειψη βιταμίνης C που μπορεί να έχει. Αλλά παράλληλα, με την σωστή διατροφή και τρόπο ζωής, μπορεί να την ρίξει με φυσικό τρόπο ο οποίος θα τον ωφελήσει και σε άλλα θέματα υγείας, όχι μόνο στης χοληστερίνης. Πηγές «καλών» λιπαρών που μειώνουν την χοληστερίνη, είναι το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί, οι ελιές, το ταχίνι, το αβοκάντο, το κακάο και τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και οι σαρδέλες που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα(τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα απαραίτητα για τον οργανισμό που ο ίδιος δεν μπορεί να συνθέσει από μόνος του). Οι φυτικές ίνες και τα δημητριακά ολικής άλεσης στη διατροφή επηρεάζουν θετικά στην ελάττωση της όπως επίσης και οι τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές στερόλες(οι φυτικές στερόλες βρίσκονται μόνο σε φυτικές τροφές και είναι ουσίες οι οποίες λόγω της παρόμοιας μοριακής τους δομής αντικαθιστούν τη χοληστερίνη στα αγγεία όταν απορροφάται από το έντερο). Φρούτα πλούσια σε πηκτίνη όπως τα μήλα, τα δαμάσκηνα, τα λεμόνια, τα πορτοκάλια και τα γκρέιπ-φρουτ μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση λίπους και χοληστερίνης. Επίσης όλα τα όσπρια και ειδικά η σόγια που είναι πλούσια σε λεκιθίνη έχει θετικά αποτελέσματα. Τέλος, η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού βοηθά χάρη στις πλούσιες σε αντιοξειδωτική δράση πολυφαινόλες που περιέχει. Επίσης, καλό είναι να αποφεύγονται τα «πλούσια» κρέατα, τα εντόσθια, τα αλλαντικά, τα λιπαρά τυριά, τα σνακς, τα γλυκά και τα οστρακοειδή. Εκτός από τη σωστή διατροφή, η εξισορρόπηση της χοληστερόλης μέσα στον οργανισμό μας, επιτυγχάνεται με τη σωστή και συστηματική άσκηση, με τη διακοπή του καπνίσματος και με τη μείωση του στρες.